İlk Çocukluk

3-6 yaş arasını kapsayan ve ilk çocukluk veya oyun dönemi olarak adlandırılan bu dönemde çocuklar okula başlamadan önce dış dünyayı keşfetmeye başlar ve birçok yeni beceri edinir. 3 yaşına gelmiş bir çocuk artık bebeklikten çıkmıştır ve birçok yeni beceri edinmiştir. Konuşabilir, koşabilir, yemek yiyebilir, arkadaş edinebilir, üzülebilir, sevinebilir… Bir yetişkinin sahip olduğu tüm davranışlar çocuklarda “ilk çocukluk” döneminde rahatlıkla gözlenebilir.

Çocukta vicdan ve ahlak kavramlarının ilk geliştiği dönemdir. Yalan söylediklerinde, hatalı bir davranış yaptıklarında, kendisine bağırıldığında ve azarlandığında bunu kolayca anlar ve duygusal tepkiler verir. Ayrıca çocuk ilk kez okul kavramı ile tanışır. Bu dönemde anaokulu serüveni başlar. Buna bağlı olarak hızla sosyalleşir ve yeni bilgiler edinir.

Yaş yaş dönemlere ayırarak “ilk çocukluk” döneminde çocukların gelişimine göz atalım.

3-4 Yaş Gelişimi

Her gün yeni bir şey öğrenebilir/deneyebilir.
Hayal gücü gelişir.
Birlikte hareket etmek ister, tek başına değil arkadaşlarıyla ya da anne babasıyla birlikte oyun oynamayı tercih eder.
Basit şarkılar söyleyebilir. Hikaye anlatabilir. Konuşması daha anlaşılır hale gelir.
Bazı renkleri ve sayıları sayabilir.
Çizimleri daha anlamlı hale gelir. Örneğin anne babasını daha anlaşılır çizer.
Çatalıyla, kaşığıyla kendi yemeğini yiyebilir. Bıçak kullanması için bir yaş daha beklemek gerekir.
Zaman kavramını anlayabilir. Örneğin kahvaltı, öğle yemeği, akşam yemeğinin ne olduğunu bilir.
Evinin adresini öğrenip, söyleyebilir.
Ev kurallarını ve direktifleri bir önceki yaşa göre daha iyi anlar.

Boy ve kilo cinsiyete göre değişir. 4 yaşında bir kız çocuğunun ortalama ağırlığı 16,1 kilo iken erkek çocuklarda ortalama ağırlık 16,8’dir. 4 yaşındaki bir çocuğunun ortalama boyu hem erkek hem de kızlarda 102,5 cm’dir. Bu rakamlar çocuktan çocuğa değişiklik gösterir.⠀

4-5 Yaş Gelişimi

Anaokulunda ve arkadaşlarıyla geçirdiği zaman sayesinde çocuk daha sosyal bir birey olmuştur. Arkadaşlarını ve ebeveynlerini mutlu etmek isteyebilir ve bu doğrultuda davranışlarını şekillendirebilir.
Kuralları daha iyi anlar.
Kız/Erkek farkını bilir
Bir önceki yaşa göre bazı konularda daha ısrarcı olabilir.
Konuşması çok büyük oranda anlaşılırdır.
Gelecek ve geçmiş zaman ile konuşabilir.
Daha iyi çizim yapar. Baş, kol, bacak, gövde, el ve ayak gibi vücut kısımlarını anlaşılır şekilde çizebilir.
Sayı, harf ve geometrik şekilleri çizmeyi deneyebilir.
Rahat hareket eder. İp atlayabilir, takla atabilir, sallanıp, tırmanabilir.
Çatal ve kaşık kullanır. Yardımla yumuşak besinleri kesmek için bıçak kullanabilir.
5 yaşındaki çocuklar tek başına tuvalete gidebilirler.
Duygularını daha rahat ifade ederler ve karşı tarafında duygularını anlayabilirler. Bu dönemde “bana bağırma” ya da “neden üzgünsün” gibi cümleler söyleyebilirler.

Boy ve kilo cinsiyete göre değişir. 5 yaşında bir kız çocuğunun ortalama ağırlığı 18,4 kilo iken erkek çocuklarda ortalama ağırlık 18,6’dır. 5 yaşındaki bir çocuğunun ortalama boyu hem erkek hem de kızlarda 109 cm’dir. Bu rakamlar çocuktan çocuğa değişiklik gösterir.⠀

5-6 Yaş Gelişimi

Çocuk artık okula başlamıştır. Ülkemizde 69 aylık olan çocukların okula başlaması gerekir. Bu süre aile beyanıyla 60 aya inebileceği gibi yine aile tarafından alınan bir raporla 1 yıl süreyle ertelenebilir.
Daha çok sosyalleşir. Buna bağlı olarak benmerkezci olmak yerine arkadaşlarının, ailesinin ve diğer insanların duygularına, düşüncelerine göre davranışlarını şekillendirir.
Yazma ve çizme konusunda bir önceki yaşa göre daha iyidir.
Yemekte bıçak kullanabilir. Ayrıca makasta kullanabilir. Bu dönemde ev kazalarına karşı dikkatli olunmalıdır.
Kıyafetlerini daha rahat giyer, yardıma ihtiyaç duymaz.
Daha önceki yaşlarda artan hareketliliği artık koordine edilebilir bir hal alır. Futbol, yüzme, tenis gibi sporları yapabilir. Bu yaşta oldukça enerjik oldukları için fiziksel aktivite ile enerjilerini atmaları önemlidir.
Zihinsel yetenekleri gelişir. Örneğin kelimelerin anlamlarını zihninde rahatlıkla canlandırabilir.
Kuralları anlar ve çoğunlukla uyarlar.
Rahatça konuşabilir. Günlük olaylar, düşüncüleri ve duygularından anlaşılabilir şekilde bahsedebilir.

Boy ve kilo cinsiyete göre değişir. 6 yaşındaki bir çocuğunun ortalama ağırlığı hem erkek hem de kızlarda 20,5 kg kilodur. 6 yaşında bir kız çocuğunun ortalama boy uzunluğu 115 cm iken erkek çocuklarda bu uzunluk 116 cm’dir. Bu rakamlar çocuktan çocuğa değişiklik gösterir.⠀

Çocuk Hastalıkları

Yoğun aşılamayla geçen bebeklik yıllarının ardından “İlk çocukluk” dönemi daha sakin geçer. 48. ayda çocukları kabakulak, kızamık ve kızamıkçıktan koruyan KKK aşısının ikinci dozu ve tetanos, menenjit, difteri, çocuk felci ve boğmaca hastalıklarından koruyan Beşli Karma aşının dörtlü pekiştirme dozu uygulanır.

Bu dönemde sık olarak üst solunum yolu hastalıkları ile karşılaşılır. Sosyalleşen ve okul gibi yeni bir ortama giren çocukta grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklar görülebilir.

Ne Zaman Doktora Gitmeli?

Bir sağlık problemi olmasa da çocukların rutin sağlık takipleri için bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanıyla iletişimde olmaya devam etmeleri gerekir. İlk çocukluk döneminde yılda bir kez rutin hekim muayenesi önerilir.
Bunun yanı sıra çocuğunuz fiziksel ve zihinsel gelişiminde bir problem görüyorsanız işitmesinde, yemesinde, hareketlerinde, görmesinde bir sorun varsa mutlaka çocuk hekiminizle görüşmelisiniz.
“İlk çocukluk” döneminde önemli çocuklar önemli bir gelişim kaydederler. Duygularını yansıtır, odaklanır, insanlarla konuşur, oyun ve gerçeği ayırır, resim çizer ve kendi temizliğini yapar. Çocuğun bu edinimleri kazanması/pekiştirmesi için biraz daha zamana ihtiyacı olabilir. Ancak yine de rutin muayene esnasında bu detaylar hekimle paylaşılmalıdır.

Zaman Kaybetmeden Doktora Gidilmesi Gereken Durumlar

Hareket kabiliyeti ve öğrenme isteği aynı anda gelişen çocuklarda ev kazaları kaçınılmaz hale gelir. Yanık, zehirlenme, boğulma gibi ciddi kazalarda mutlaka en yakın hastaneye başvurulmalıdır. Ebeveynlerden birinin ilk yardım eğitimi alması önerilir.
40 derece üstü düşmeyen ateş
Nefes almada güçlük
Ağıza veya buruna madde kaçması
İdrarda veya dışkıda kan
Geçmeyen öksürük
Şiddetli, fışkırır tarzda veya geçmeyen kusma
Aşırı ağlama, yerinde duramama, huzursuzluk gibi farklı durumlar bir arada geliştiğinde
Geçmeyen ishal veya kabızlık