Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu

Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu üst solunum yolu hastalıklarının ardından çocuklarda en sık karşılaştığımız ikinci enfeksiyondur. Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu karın ağrısı, bulantı, idrarda yanma, sık idrara çıkma ve ishal gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterir.

Çocuk tuvalet eğitimi almasına rağmen altını ıslatıyorsa, idrarında koyulaşma ve kötü koku varsa yine idrar yolu enfeksiyonundan şüphelenilmelidir. Bebeklerde ise idrar yolu enfeksiyonunun en güçlü belirtisi düşmeyen yüksek ateştir. Ancak her yüksek ateşin de idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanmadığını belirtelim.

Kız çocuklarında daha çok görülen idrar yolu enfeksiyonu kolayca tedavi edilebilen bir sorun olmasına karşın zaman zaman ciddi sorunlara yol açabiliyor. Böbreklerde kalıcı bir hasara neden olabiliyor.

Belirtiler

• Karın ağrısı
• İdrar yaparken yanma (bu yanmaya bağlı olarak çocuk ağlayabilir)
• Sık idrar çıkma
• Kusma
• Ateş
• Yeme isteğinde azalma
• Titreme
• İshal
• Bel ve yan ağrısı
• İdrar kaçırma

Tanı için ise çocuk hekimi muayenesi, idrar tahlili ve idrar kültürü yapılmalıdır.

Nedenleri

• İdrar yolu enfeksiyonu tıpkı üst solunum yolu enfeksiyonu gibi çeşitli mikroplardan dolayı ortaya çıkabilir.
• Enfeksiyon sürekli tekrarlama eğiliminde olabilir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarının çoğu vezikoüreteral reflu (VUR) nedeniyle olur. Bu, mesane ile böbrekler arasında yer alan üreterden idrarın ters akım ile tekrar böbreklere kaçması durumudur.
• İdrar yolu enfeksiyonu kız çocuklarında daha sık görülür. Bunun nedeni idrar yolu ile mesane arasının erkeklerden daha kısa olmasıdır. Bu nedenle bakteriler mesaneye daha kolay ulaşır ve enfeksiyona neden olur.
• Erkek çocuklarında sünnet derisi darlığı
• Kızlarda vajen dudaklarının yapışık olması
• Hidronefroz
• UPJ darlığı

Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi

Enfeksiyonun nedenine göre antibiyotik tedavisine başlanır. 7-10 gün bu tedavi sürer ve hastaların çoğunda iyileşme görülür. Genel durumu iyi olmayan çocuklarda ve bebeklerde hastane yatışı gerekebilir. 2-3 günlük bu yatış ile ateş kontrol altına alınır ve antibiyotik tedavisi uygulanır.

İdrar yolu enfeksiyonu sürekli tekrarlıyorsa vezikoüreteral reflüden (VUR) şüphelenilebilir. Bu hastalık böbrek reflüsü olarak da adlandırılır. Tedavisi ise derecesine göre farklılaşır. İlk aşamada antibiyotik tedavisi uygulanır. Ancak böbreklerde fonksiyon kaybı görülüyor ve enfeksiyon tekrarlıyorsa çocuk ürolojisi tarafından cerrahi müdahale seçeneği değerlendirilir. İki tür cerrahi tedavi mevcuttur:

• Endoskopik olarak idrar yoluna özel dolgu maddeleri enjekte edilir.
• Laparoskopik veya açık cerrahi ile idrar yolu mesaneye tekrar yeni bir yoldan dikilir.

Not: Böbrek reflüsünün görülme oranı %1’dir.  Ancak kardeşte, anne veya babada reflü varsa bu oran daha yukarı çıkmaktadır.

Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonundan Korunmanın Yolları

• Kabızlıktan kaçınılmalıdır.
• Yeterli miktarda sıvı tüketilmelidir.
• Gazlı ve şekerli gıdalardan kaçınılmalıdır.
• Meyve ve sebze tüketilmelidir.
• Sünnet ile idrar yolu enfeksiyonu arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sünnetli çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu daha az görülmektedir.