Antibiyotikler İşe Yarar Ama Her Zaman Değil: Çocuklarda Antibiyotik Kullanımı

Antibiyotikler insan sağlığı için oldukça önemlidir. Antibiyotikler sayesinde çok zor ameliyatları enfeksiyon riskini minimize ederek yapabiliriz. Vücudumuzu ele geçirmeye çalışan, bağışıklık sistemimizi olumsuz etkileyen bakterilerle kolaylıkla mücadele edebiliriz. Antibiyotikler, doğada, bakteriler ya da mantarlar tarafından üretilir. Virüslere ve mantarlara etki etmeyen antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlara etki eder.

Burada şu soru akla gelebilir, “Neden antibiyotik bakteriye etki ediyor da virüse etmiyor?” Virüsler sadece canlı ortamlarda aktiftirler. Yani kendi metabolizmaları yoktur ve yerleştikleri metabolizmayı kullanarak üremeye devam ederler. Bu nedenle antibiyotikler virüslerde etkisizidir.

Antibiyotikler nelere karşı etilidir?

Antibiyotikler virüslere etki etmez. Yani, üşütmeye bağlı rahatsızlıklar, grip gibi viral enfeksiyonlarda genellikle antibiyotiklere başvurulmaz. Bazen viral bir enfeksiyona bakteriyel bir enfeksiyon da eşlik edebilir. Bu durumda antibiyotik kullanımı düşünülebilir. Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı, çocuğa antibiyotik başlayıp başlamamaya karar verir.

Antibiyotik ne zaman alınmalıdır?

Antibiyotikler amaca yönelik alınmalıdır. Antibiyotik örneğin zatürre, sinüzit, otit ve idrar yolu enfeksiyonu gibi durumlarda kullanılmaktadır. Ayrıca çocukta yüksek ateş varsa ve kan testlerinde enfeksiyon saptandıysa bu durumda da antibiyotiklere başvurmak gerekebilir.

Antibiyotik nasıl alınmalıdır?

Antibiyotikler genellikle bir hafta boyunca, sabah akşam ve tok karnına kullanılır. Hastalığın ne olduğuna ve çocuğun sağlık durumuna göre hekim antibiyotiğin nasıl alınacağını çocuk ve aileyle paylaşır. Belirtiler antibiyotik almaya başladıktan birkaç gün içinde geçebilir.  Buna rağmen antibiyotiğin hekimin belirttiği gün sayısı kadar alınması son derece önemlidir. Aksi halde bakteriler hayatta kalabilir, yeniden yayılabilir ve antibiyotiğe karşı direnç geliştirebilir.

Gereksiz Antibiyotik Kullanmanın Etkileri

Antibiyotikler türüne ve çocuğu metabolizmasına bağlı olarak çeşitli yan etkiler gösterebilir. Bunlar nelerdir?

• Ciltte dökülmeler, cilt kızarıklığı
• Mide bulantısı, kusma ve ishal gibi mide ve bağırsak rahatsızlıkları
• Oluşum döneminde olan dişlerde ve gri-kahverengi, morumtırak bir renk bırakabilir.

Gereksiz antibiyotik kullanımı ayrıca vücuda çok daha büyük hasar verebilir.

• Böbrek ve karaciğer fonksiyonlarının bozulması (ilaçlar vücuttan iki şekilde atılır, zararlı etkilerini de genellikle bu organlar üzerinde bırakır)
• İşitme problemleri

Antibiyotikler ayrıca vücuttaki yararlı bakterilerin yok edilmesine neden olarak bağışıklık sistemine de zarar verir. Antibiyotik direnci, ilacın tedavi edici özelliklerini kaybetmesine ve yeni ilaçların üretilmesi ihtiyacına zemin hazırlar.

Antibiyotik Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Üst solunum yolu enfeksiyonlarında doğrudan ve doktora gitmeden antibiyotik alınmamalıdır. Eczaneden reçetesiz ilaç alımı kanunen yasaktır.
• Antibiyotik ateş düşürücü ya da ağrı kesici değildir. Bu amaçlarla kullanılmamalıdır.
• Ailelerin doktora antibiyotik konusunda ısrarcı davranılmaması gerekir.
• Bebekleri enfeksiyondan koruyan en doğal antibiyotiğin anne sütü olduğu unutulmamalıdır.